Verdieping - Laudato Si' - De zorg voor ons gemeenschappelijk huis

Overzicht boeken en artikelen

Hieronder vindt u een thematisch geordend overzicht aan boeken en artikelen die vanaf mei 2015 tot nu zijn verschenen over Laudato Si'. Wij hebben hierin vooraf een selectie gemaakt.

Ons archief bevat echter nog veel meer artikelen die door de tijd heen op de website zijn geplaatst en later weer weggehaald. Mist u in een specifiek artikel? Geef dit dan alstublieft door via het contactformulier.

De meest basale en belangrijke artikelen over Laudato Si' vindt u echter in ons besteloverzicht. Hieronder vallen een aantal themanummers van Nederlandse en internationale (geloofs)wetenschappelijke magazines.

Nederlandstalige boeken en artikelen

Lof der duurzaamheid. Nieuwe visie op milieu en ongelijkheid. Laudato Si’ biedt een visie die een stimulans kan bieden voor de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN. Om deze doelen te bereiken moet elk land ze vertalen in nationaal beleid. Dit boek, met bijdragen van experten, richt zich tot het middenveld, kerk en overheid. Het verkent de kansen voor initiatieven en de rol van kerk en overheid hierin. Erik Meganck (Red.), ISBN: 9789463710602, €29,50
Het Groene Kerkennetwerk laat zich door Laudato Si' uitdagen. Dat blijkt uit het artikel 'Hoe ‘groen&gelovig’ zijn wij?' dat binnen dit netwerk is verspreid. Daarin wordt Laudato Si' "een haarscherpe én hartstochtelijke brief over hoe we omgaan met de natuur" genoemd. Maar ook "een vervelende brief" want het maakt duidelijk dat een ecologische bekering noodzakelijk is, ook voor kerken.
Pier Tolsma, diaken in de r.k. parochiefederatie Vlietstreek, besteedt op zijn blog veel aandacht aan de sociale leer van de r.k.-kerk. Op 12 mei 2016 publiceerde hij een korte geschiedenis van het kerkelijk denken over milieu, waarin hij de 'Tien Geboden voor het Milieu' van Benedictus XVI koppelt aan Laudato Si’. En op 18 mei 2016 publiceerde hij een artikel over de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN en Laudato Si'.
Marjolein Tiemens-Hulscher schrijft ook over de 'Tien geboden voor het milieu' en Laudato Si’. Deze zijn overigens ook te vinden op haar site Groengeloven.com.
Joris Vercammen, aartsbisschop van de Oud-Katholieke Kerk in Nederland, hield tijdens het GroenGelovig Congres van de ChristenUnie op 3 juni 2016 een inspirerende toespraak over geloof en duurzaamheid.
Pieter Bliek schreef voor de website Nieuw W!j een artikel getiteld 'Klimaatverandering verandert religie'. Daarin beschrijft hij hoe er vanuit verschillende religies en christelijke denominaties momenteel wordt gedacht en gediscussieerd over klimaatverandering.
Vlak na het verschijnen van Laudato Si', op 18 juni 2015, verschenen veel artikelen over de encycliek in de pers en op internet. Op de site van de Roerom is een selectie te vinden. En ook op de site van de St. Paulus Parochie (Achterhoek) is een overzicht van artikelen geplaatst.
In het decembernummer van Perspectief verscheen een diepgravend artikel van Toine van Hoogen: Laudato Si' vanuit een economisch en theologisch perspectief.
Cor van Beuningen plaatst de encycliek in het geheel van het christelijk sociaal denken in zijn artikel 'Het christelijk-sociaal denken en de encycliek Laudato si'

De maatschappelijke doorwerking van Laudato Si’

Milieusocioloog Rick de Vries (1992) deed in het kader van zijn studie onderzoek naar de doorwerking van Laudato Si' in de Nederlandse politiek. Het resultaat van zijn onderzoek verscheen in boekvorm onder de titel: 'Laudato Si': Laat de Kamer zich bekeren?' Het is uitgegeven door KVO en KNR, ISBN 978-90-825587-2-2 en verkrijgbaar via secretariaat@oecumene.nl (prijs € 15,-- excl. verzendkosten).
In zijn artikel "One year-old Laudato Si' has stirred up action for Earth" beschrijft Brain Roewe van de NCR de impact van de encycliek op de katholieke kerk wereldwijd.
The Christian Monitor doet hetzelfde en komt tot de conclusie dat Laudato Si' als katalysator heeft gediend voor hernieuwd milieubewustzijn onder katholieken.
Een interview met missionaris en eco-theoloog Sean McDonagh in de National Catholic Reporter: 'Don't let this 'Laudato Si'' moment pass'. Hij houdt een gepassioneerd pleidooi voor een breed opgezet synodaal proces om Laudato Si' werkelijk effect te doen hebben binnen én buiten de Kerk.

Opbouwende kritiek op Laudato Si’

John Gummer, Engelse politicus, reageert op kritiek vanuit conservatieve katholieke kringen op Laudato Si'. In: Catholic Herald van 16 april 2016.
Sean McDonagh schrijft ook over een van de blinde vlekken in de encycliek, namelijk de vleesconsumptie. De mondiale vleesproductie legt een veel te groot beslag op landbouwgronden en is verantwoordelijk voor een groot deel van de CO2 uitstoot.

(Klimaat)wetenschap en Laudato Si’

Toegankelijk en kort artikel van een NASA-wetenschapper over klimaatverandering en het nieuwe perspectief dat paus Franciscus geeft.
Een herwaardering van de rol van religies in het klimaatdebat - op de site van het World Economic Forum worden vier redenen gegeven waarom de klimaatverandering onmogelijk kan worden tegengegaan zonder dat de religies binnenboord zijn.
De Amerikaanse Franciscanes Joan Brown blikt terug op haar ervaringen als observer bij de klimaattop in Parijs. Ze geeft een helder en inspirerende inzicht in de resultaten van COP21.

Bronnen rondom het Vaticaan

Op 5 maart hield kardinaal Peter Turkson, hoofd van de pauselijke raad voor gerechtigheid en vrede, een toespraak in Duitsland voor de Global Responsibility 2030. De tekst van zijn toespraak is hier te vinden.
Kardinaal Peter Turkson, hoofd van de Pauselijke Raad voor Gerechtigheid en Vrede, benadrukt in een toespraak in Genève dat de boodschap van Laudato Si’ niet mag komen te vervagen na het eindigen van de milieutop van Parijs. In een andere toespraak, die hij in Portugal hield voor een gehoor van 75 bisschoppen uit de gehele wereld, drukte hij zijn hoorders op het hart de boodschap van Laudato Si' luid en duidelijk te blijven verkondigen.
Een half jaar voor publicatie van de encycliek, verscheen op Catholic Ecology een interview met dr. Pablo Canziani, een Argentijnse natuurkundige die geregeld samen heeft gewerkt met paus Franciscus toen hij nog aartsbisschop van Buenos Aires was. Het werpt een interessant licht op de motivaties van Jorge Bergoglio.

Laudato Si’ wereldwijd

In Thailand plantte een katholieke parochie, geïnspireerd door Laudato Si', 800 bomen aan.
Missionarissen uit alle delen van de wereld die nu in Zuid-Soedan betrokken zijn bij pogingen dit verwoeste land weer op te bouwen hebben zich laten inspireren door Laudato Si'. Begin mei brachten zij een verklaring uit waarin zij alle mensen van goede wil oproepen kritisch naar de eigen levensstijl te kijken, open te staan voor verandering en geloof in concrete daden om te zetten.
Een Filipijnse zuster looft de Oscar-speech van Leonardo di Caprio, waarin hij zich profileerde als klimaatactivist en ziet veel overeenstemming met boodschap van paus Franciscus. In: Catholic Herald van 2 maart 2016
De Red Eclesial Panamazonica, een kerkelijke milieuorganisatie voor het gehele Amazonegebied, heeft 20 radioprogramma's van 10 minuten geproduceerd (spaanstalig) waarin de betekenis van Laudato Si' wordt uitgelegd in eenvoudige taal.

Laudato Si’ en jeugd

De Amerikaanse Karmelitaanse familie heeft een speciaal lesprogramma rond Laudato Si' opgezet voor de laatste klassen van het middelbaar onderwijs. Doel is om leerlingen gevoelig te maken voor milieuvraagstukken en hen te motiveren zorg te dragen voor de schepping. Het curriculum is inmiddels ook vertaald in het Spaans. Zie hier, voor een interview met zr. Jane Remson, initiatiefneemster.
De Canadese politicus Bill Blaikie schrijft in zijn artikel 'Prayer for a planet' over het momentum dat Laudato Si’ genereert en de weerklank daarvan bij de Wereldjongerendagen 2016 in Krakau en in de Canadese politiek.
Tijdens de Wereldjongerendagen kreeg de encycliek, door middel van een aantal events, veel aandacht. Jongeren zijn bezorgd om hun toekomst. 120 katholieke jongerengroepen hebben een open brief ondertekend waarin katholieke organisaties wordt gevraagd te 'divesteren', d.w.z. geld niet langer te investeren in aandelen, obligaties of investeringsfondsen die onethisch of moreel onzuiver zijn; specifiek noemen zij beleggingen in de fossiele industrie.

Laudato Si’ en andere geloven

De Pauselijke Raad voor Interreligieuze dialoog heeft ter gelegenheid van het Vesakh feest, wanneer Boeddhisten wereldwijd de geboorte, verlichting en dood gedenken van de Boeddha, een boodschap gestuurd aan de Boeddhistische gemeenschap, geïnspireerd door Laudato Si'. Louis Tauran, president van de Raad, schreef o.a. : “Aangezien de klimaatcrisis mede wordt veroorzaakt door menselijk handelen, moeten wij - Christenen en Boeddhisten - samenwerken het hoofd bieden aan de crisis met een ecologische spiritualiteit. [... ] De toename van mondiale milieuproblemen maakt interreligieuze samenwerking nog urgenter".
In Laudato Si’ wordt een korte referentie gemaakt naar de islamitische wijsgeer Ali-al-Khawas in dit korte artikel vindt u meer informatie over hem.

Verklaringen van de wereldreligies

In de aanloop naar COP21, de Klimaattop in Parijs, hebben vertegenwoordigers van bijna alle wereldreligies sterke verklaringen doen uitgaan over klimaatverandering: