Download
Paus Franciscus heeft de Wereldgebedsdag voor de Zorg voor de Schepping (1 september)
in het leven geroepen opdat wij gedenken dat de aarde een geschenk van God is: wij
mensen mogen God danken voor de schepping, en worden geroepen verantwoordelijk om te
gaan met dit geschenk en alle leven dat zich op de aarde bevindt.
De milieucrisis maakt een dergelijke gedenkdag bijzonder actueel. Overal worden we
herinnerd aan hoe uitputting van grondstoffen en eindige energiebronnen de toekomst
bedreigt. Klimaatverandering heeft effecten op de waterhuishouding, op de voedselproductie
in de wereld. Op de Wereldgebedsdag voor de Zorg voor de Schepping worden deze
mondiale problemen verbonden met lokale situaties van zorg, zoals bodemvervuiling. Ook
hoopvolle tekenen van respectvol omgaan met de aarde kunnen op deze dag een plaats
krijgen, zoals vernieuwbare energiewinning in de vorm van een windmolen, of het herstel van
natuur.
Thema’s die aan de orde kunnen komen, zijn:
- grond: is de grond waarop we leven schoon? Veilig?
- water: waar komt het drinkwater in de omgeving vandaan? Waar gaat afvalwater naar
toe? - grondstoffen: waar komen onze grondstoffen vandaan? Hoe lang zijn deze er nog? Wat
doet de delving van grondstoffen met de natuur? - voedsel: waar wordt ons voedsel geproduceerd? Hoe gaan we om met voedsel
wereldwijd? - afval: hoe gaan we om met afval? Wordt het weggegooid? Verbrand? Of hergebruikt?
- energie: dit thema ligt in de lijn van de grondstoffen. Ook hier is vaak sprake van
uitputting omdat fossiele brandstoffen als gas en olie eindig zijn. Hoe komen we in de
toekomst toch aan energie? - vervoer: dit thema hangt enerzijds samen met het gebruik van fossiele brandstoffen. Hoe
nodig is het om altijd met de auto te reizen? Hoeveel reizen maakt een mens eigenlijk
zonder erover na te denken? Anderzijds is de aanleg van wegen in veel gevallen een
aanslag op de omgeving. Hoeveel natuur mag er verloren gaan voor enkele minuten
tijdswinst?
In beweging
Hoe kun je deze thema’s beter in gebed aan de orde stellen dan daar op de plaatsen waar
het gebeurt in onze wijk in de stad, of in de omgeving? Liturgie wordt tegenwoordig vooral
geassocieerd met in de kerk zitten. En soms met buiten in een park zitten. Maar de traditie
van de kerk is rijker dan dat stilzitten.
Tijdens processies en bedevaarten lopen de deelnemers van oudsher een tocht, meestal
van de ene heilige plaats naar een andere heilige plaats, bijvoorbeeld een kapel in de buurt
of een put met een bijzonder verhaal. En tijdens die processie wordt gezongen en gebeden.
Misschien zijn er nog mensen die het kennen: in vroeger tijden hield de gemeenschap
bidprocessies in de dagen voor Hemelvaart om te bidden voor een goed jaar voor de
landbouw en een goede oogst. Ze heetten de kruisdagen.
Een andere liturgische vorm van wandelen is die van de kruisweg: in vrijwel iedere kerk, of
soms ook buiten in een park, zijn in veertien staties de betekenisvolle momenten van de
kruisweg van Jezus vormgegeven in kunst. En die wandeling kun je bijna niet maken zonder
bij iedere statie stil te staan, even te blijven kijken en in gebed te raken.
Op deze liturgische tradities is de bidprocessie voor de schepping geënt: een liturgische
wandeling moderne stijl die ontworpen is om de Wereldgebedsdag voor de Zorg voor de
Schepping te vieren.
Deze liturgiesuggesties bevatten twee onderdelen. Allereerst een handleiding hoe een
wandeling te ontwerpen rond de thematiek van deze Wereldgebedsdag. Ten tweede enkele
liturgische bouwstenen die te gebruiken zijn in de liturgische wandeling. Deze liturgische
bouwstenen zijn overigens ook te gebruiken wanneer de parochie verkiest om op de
Wereldgebedsdag voor de Zorg voor de Schepping een woord- en gebedsviering te houden
in de kerk of buiten in een park