Foto’s van Pexels door Ahmed Akacha en Daryl Wilkerson Jr

Boodschap van paus Franciscus voor Werelddag voor migranten en vluchtelingen

Vrij vertaald door Matty van Leijenhorst

Beste broeders en zusters!

In de vluchtelingencrisis pleiten kerken en bisschoppen voor de vrije keuze om te blijven of te vertrekken.

Een engel verscheen aan Jozef in een droom en zei: ‘Sta op, neem het kind en zijn moeder en vlucht naar Egypte’ (Mt. 2,13).

Voor de heilige familie was het geen vrije keuze om naar Egypte gaan. Zo zijn er nog veel meer voorbeelden van het volk Israel. Het zou altijd een vrije keuze moeten zijn, om naar het buitenland te verhuizen, of niet. Maar dat is vaak niet zo. Miljoenen mensen moeten vertrekken door oorlogen, natuurrampen en armoede. Om vrede te stichten is het belangrijk om ervoor te zorgen dat mensen niet hoeven te verhuizen, doordat er in het eigen land vrede is en kans om waardig te leven.

En zo ging Jakob naar Egypte met al zijn nakomelingen: zijn zonen en kleinzonen, zijn dochters en kleindochters. Ze namen hun vee en al hun bezittingen uit Kanaän mee (Gen. 46,6).

Hongersnood dwong Jakob te vluchten naar Egypte, waar Jozef voor hun zorgde. De meest zichtbare oorzaken van gedwongen verhuizingen zijn vervolging, oorlog, natuurrampen en extreme armoede. Om deze oorzaken weg te nemen, is het nodig dat we onze verantwoordelijkheid nemen en onze betrokkenheid tonen. Deze betrokkenheid begint met twee vragen: Wat kunnen we doen? En wat moeten we niet meer doen? Denk aan de wapenwedloop, economisch overheersen van landen, het plunderen van landen voor zeldzame metalen, olie, hout, turf, etc en de verwoesting van ons gezamenlijke huis, de aarde.

Alle gelovigen kwamen steeds bij elkaar. Ze deelden alles wat ze hadden. Ze verkochten hun bezittingen, en het geld gaven ze aan iedereen die het nodig had (Hand. 2,44-45).

Hoe de eerste christelijke kerk leefde, is niet meer hoe we het tegenwoordig doen. Laten we ernaar streven iedereen een eerlijk deel te geven van de welvaart, respect hebben voor mensenrechten en iedereen de mogelijkheid geven zichzelf te ontwikkelen. Dan kunnen we van wel of niet verhuizen een vrije keuze maken. De hoofdverantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de leiders van ieders thuisland. Het is nodig dat zij eerlijk en open politiek bedrijven en in dienst staan van alle inwoners, vooral voor de meest kwetsbaren. Maar ook die leiders moeten daar de vrijheid voor krijgen, zonder bemoeienis en zonder dat ze beroofd worden van de mensen en eigendommen van hun land.

In dat (jubel)jaar moet iedereen terug kunnen keren naar zijn eigen grond (Lev. 25,13).

In het jubeljaar werd door het volk Israël collectief recht gedaan. Het is bijna 2025, het Heilig Jaar. Laten we deze manier van jubeljaren vieren, als voorbeeld nemen. Laten we gezamenlijk en als afzonderlijke landen ons inzetten voor het recht om in vrede en waardigheid te leven in je eigen land, en niet te hoeven verhuizen naar een veiliger land. Dit is een gedeelde veratnwoordelijkheid van alle landen, want de economische ontwikkeling van armere landen hangt ook af van ons vermogen om te delen. En zo lang mensen niet in vrede en waardigheid in hun eigen land kunnen leven, zullen mensen nog altijd moeten verhuizen om een beter leven te zoeken.

‘Want toen ik honger had, gaven jullie mij te eten. Toen ik dorst had, gaven jullie mij te drinken. Toen ik ene vreemdeling was, namen jullie mij in huis. Toen ik naakt was, gaven jullie mij kleren. Toen ik ziek was, zochten jullie mij op. Toen ik gevangen was, kwamen jullie naar mij toe.’ (Mat. 25,35-36)

Deze woorden nodigen ons uit om in de migrant Christus zelf te zien. Daarom tonen wij zo veel mogelijk respect voor de waardigheid van iedereen die gedwongen of door vrije wil verhuisd is. Dit betekent dat we migratiegolven zo goed mogelijk moeten begeleiden; dat we bruggen bouwen in plaats van muren; en dat we zoeken naar mogelijkheden coor veilige en regelmatige verhuizingen. Waar we onze toekomst ook willen opbouwen, in ons geboorteland of ergens anders, het belangrijkste is dat er altijd een gemeenschap is die je verwelkomt, beschermt, laat groeien en je opneemt in de groep.

Door de synodale weg van de Kerk, zien we de meest kwetsbaren -waaronder veel migranten en vluchtelingen- als bijzondere reisgenoten die we liefhebben en verzorgen. We trekken samen op, zodat we ver komen en het gemeenschappelijke doel bereiken.

Rome, Sint-Jan Lateranen, 11 mei 2023

+ Franciscus