Door Matty van Leijenhorst ter gelegenheid van Wereld oceanendag op 8 juni.
Heb jij wel eens een zeedier aangekeken? In de workshops die ik geef mediteren we wel eens op een schilderij van een ‘onechte raketschildpad’. Onvoorstelbaar hoe een schilderij tot leven komt als je je laat aankijken door zo’n dier die al eeuwen en eeuwen bestaat.
Deze schildpaddensoort wordt bedreigd door garnalenvisserij, lichtvervuiling, toeristen en het olie en plastic in de oceaan. De eerste keer dat ik lang naar het dier keek zag ik de prachtige kleuren het verdriet en de berusting in zijn ogen. Ik leerde de soort een beetje kennen en raakte eraan gehecht.
De oceanen herbergen het grootste deel van het aantal levende wezens op aarde. En een groot deel ervan wordt bedreigd met uitsterven. Door direct menselijk handelen, en door de opwarming van de zee.
Eten voor hen en voor ons
De zee voedt een groot deel van de wereldbevolking. Er is ook genoeg. Maar we vissen de zeeën ongecontroleerd leeg, waardoor het evenwicht zoek is. Neem bijvoorbeeld zeeplankton. Voor ons niet eetbaar, maar als het niet meer zou bestaan, hebben een heleboel vissoorten geen eten meer. Bovendien vist men nog steeds op zo’n manier dat een groot deel van de gevangen vissen weer teruggegooid wordt. (Laudato Si’ 40)
Alles heeft gevolgen, voor de oceaan
In de meeste gevallen hebben wij niet door wat het effect is van wat wij doen. Van die ene koffiebeker in de natuur, dat beetje gif om het onkruid tegen te gaan en die efficiënte manier van voedsel verbouwen. Maar ieder ingrijpen in de natuur heeft gevolgen. En de gevolgen kunnen zo ver reiken tot de bodem van de zee. (Laudato Si’ 41)
Kijk naar de koraalriffen in de tropische zeeën. Ik heb nog nooit gedoken, maar het schijnt verbluffend te zijn om al die kleurrijke soorten te zien bewegen. Net als in de tropische regenwouden, leven in de koraalriffen een miljoen soorten: vissen, krabbetjes, weekdieren, sponzen en algen. Maar het koraal is dood aan het gaan door vervuiling, ontbossing, grootschalige landbouw, afval, bevissing door cyanide en dynamiet. Daarbij komt dat het koraal er bijzonder slecht tegen kan dat de temperatuur van de oceaan stijgt.
Oplossingen
Er zijn allerlei internationale afspraken gemaakt om de oceanen en koralen te beschermen. Maar uiteindelijk is het beheer toch versnipperd en wordt er niet gecontroleerd en bestraft als het mis gaat. (Laudato Si’ 174)
Deze problemen zijn zo groot en lijken onvermijdelijk. Waar zit dán de oplossing?
Er zijn een heleboel kleine en grote oplossingen te bedenken. Een begin zit in de verbinding. Laat je raken door de blik van de onechte raketschildpad, verwonder je over zijn eigenschappen en leef je in in zijn onderwaterwereld. God heeft dit dier hier gewild. En wij mogen over hem heersen, op een manier waaruit blijkt dat we op een liefdevolle, zorgende God lijken (Genesis 1,26). Open je ogen voor wat de ander nodig heeft en wat jij daarin kunt betekenen.
